یادداشت | "کفویت علمی زوجین" آری یا خیر؟

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا،‌ همیشه مساله ازدواج یکی از مباحث پرطرفدار هر زمان در اجتماع است. درباره ازدواج مباحثی به عنوان بحث های کلیدی همیشه مطرح بوده و هست که از قضا سفارش اکید دین اسلام بر آن، اهمیت آن را صدچندان می کند به شکلی که امروزه مشاورین و روانشناسان در عرصه خانواده، این مساله را همواره به زوجین گوشزد می کنند.

حتی متاسفانه این مبحث کار را به طلاق هم کشانده و زندگی را بر باد داده است. این مساله مهم کفویت است. هم کفو بودن در عرصه های مختلف و متعددی وجود دارد مانند کفویت در فرهنگ خانواده، کفویت در اقتصاد و معیشت خانواده و کفویت در اعتقادات دوطرف و بالاخره کفویت در مبحث تحصیلات زوجین.

نوشتار زیر درباره هم کفوی عروس و داماد در مساله تحصیلات است که اتفاقا کمتر به آن پرداخته شده و البته مساله ای مغفول مانده است. خیلی از خانواده ها این قضیه را مهم نمی دانند اما وقتی دوطرف وارد زندگی زناشویی می شوند این مهم، رخ خود را در جاهایی از زندگی زناشویی نشان می دهد که باعث بروز مشکلات دیگری به دنبال خود می شود.

پسر و دختر در چهار فرض در وضعیت تحصیلی قرار دارند. اول اینکه پسر و دختر هر دو در سطح تحصیلی مساوی قرار دارند که این حالت جزء بهترین حالت ها است که هر دو فرد از نظر سواد با هم کفویت دارند.

دوم اینکه پسر دارای تحصیلات عالیه و دختر دارای تحصیلات متوسط یا پایین تر است. این مورد در لیست مواردی قرار می گیرد که حساسیت کمتری نسبت به کفویت تحصیلی زوج وجود دارد که البته در صورت بروز مشکل، دارای کفویت در رده خوب است.

سوم اینکه پسر دارای تحصیلات عالیه ولی دختر در کمترین سطح سواد وجود دارد. این نوع که البته امروزه در بین جوانان کمتر وجود دارد، باعث اختلاف پذیرش و بعضا نوع نگاه در جهان بینی دو طرف داشته باشد. البته کم سوادی، صرفا دلیلی برای کمرنگ بودن جهان بینی دختر نیست؛ اما سهم بسزائی در نوع نگاه وی پیرامون جهان خود و رفتار با همسر در پی دارد. این مورد نیز در گروه دارای کفویت پایین مطرح می شود.

چهارمین و آخرین مورد اینکه پسر دارای تحصیلات پایین تر نسبت به دختر قرار دارد. در این گونه موارد، مشکلات زناشوئی در قالب عدم تفاهم های عمومی خود را بروز می دهد. چون پسر به عنوان مدیر خانواده باید از هر جهت در درجه بالاتری از مدیر خانه در امور زندگی یعنی دختر قرار گیرد، در زمانی که پسر از لحاظ تحصیلات که به دنبال آن جایگاه اجتماعی و درآمد نیز خواهند آمد، در درجه پایین تری از همسر خود قرار گیرد نگاه زن به مرد خود به عنوان تکیه گاه کمرنگ شده و باعث بروز برخی اختلافات می شود.

چند نکته مهم و کاربردی پیرامون جلوگیری از این گونه مشکلات که حتی به طلاق هم رسیده است وجود دارد که آنها را نام می بریم.

الف: همسرگزینی صحیح: در شرع مقدس اسلام انتخاب همسر اینقدر مهم است که حتی برای تربیت فرزند آینده نیز انتخاب همسر حیاتی و مهم است.

رهبرمعظم انقلاب درباره بحث همسرگزینی می فرمایند: اگر تشکیل خانواده به شکل سالمی صورت بگیرد و اخلاق حاکم بر زوجین، صحیح و منطقی و منطبق با اصول شرع، با آنچه خداوند معین فرموده، باشد، این، پایه اصلاح جامعه است و پایه سعادت همه افراد جامعه است

اخلاق، دیانت و امانت سه شرط اساسی برای برگزیدن مرد به عنوان همسر است. تاثیرات محیط و وراثت نیز دو شرط انتخاب همسر برای برگزیدن دختر است. شاید در نگاه اول بگوییم بحث کفویت در هیچ یک از این دو لحاظ نشده است اما باید گفت این مبحث، یکی از ملاک های عمومی انتخاب همسر در اسلام است.

یعنی دختر و پسر در وهله اول در انتخاب همسر باید شرایط عمومی را دارا باشند و در مرحله بعد به ملاک های تخصصی توجه کنند.

ب: رشد تحصیلی همزمان:‌ این موضوع می تواند هم به رشد شخصیتی و جایگاه اجتماعی زوجین کمک کند و هم می تواند کفویت تحصیلی را ارتقا ببخشد. این کار باعث می شود زن و شوهر در بحث تحصیلات نیز به یکدیگر یاری رسانند و هر دو دارای پیشرفت باشند.

خیلی از مردها هستند که مایل به ادامه تحصیل همسران خود هستند اما این نکته را باید یادآور باشند که تحصیلات همسر، به موازات تحصیلات مرد ارتقا پیدا کند. این حرف به این معنی نیست که زنان را از تحصیل منع کرد بلکه به این معنی است که تحصیلات مرد هم در برخی اوقات بر معیشت خانواده اثرگذار است و هم تشویقی برای ادامه تحصیل همسر محسوب می شود.

ج: آموزش مهارت های زندگی: این مساله یکی از مهمترین مسائل زناشوئی است که حتی اگر دو مورد قبل را هم کمرنگ ببینیم،‌از این مورد نمی توان به راحتی گذر کرد.

مهارت های زندگی یا در حد راهبردی و کلان آن،‌ یعنی سبک زندگی، از اساسی ترین مباحث زندگی زناشوئی است. اگر زن و مرد بتوانند آداب همسرداری را که اسلام به آن امر کرده است رعایت کرده و انجام دهند می توان به جرات گفت در تمامی موارد، مسائل کوچک زندگی حل شدنی است.

مهارت همسرداری در رضایت زوجین نقش بسزائی دارد و در مساله کفویت به طور عموم و حتی کفویت تحصیلی می تواند کمک شایانی به زوجین انجام دهد. اگر زن و مرد بر اساس شریعت اسلام اقدام به زندگی مشترک نمایند، می توانند توقعات و نگاه های غیرواقع بینانه را از خود دور کرده و برای پیشرفت یکدیگر در زمینه اخلاق و تحصیل و زندگی، تلاش کنند.

حتی در مورد ادامه تحصیل و رشد تحصیلی و علمی نیز بنا به امر اسلام که کسب علم بر هر مسلمانی واجب می توانند تلاش کنند. البته معنای کسب علم لزوما به معنای کسب تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی نیست ولی این معنا نیز جزء همان تلاش هاست که زوجین به آن همت می گمارند.

همان طور که در فرمایشات رهبرمعظم انقلاب به این امر اشاره شده است که:‌ هر کشوری که در آن، بنیان خانواده مستحکم باشد، بسیاری از مشکلات آن کشور، به خصوص مشکلات اخلاقی و معنوی آن به برکت خانواده سالم و مستحکم برطرف می شود، یا اصلاً به وجود نمی آید.

خلاصه اینکه تمامی اتفاقات زناشویی به دو امر بستگی دارد. یکی قبل از ازدواج توسط زوجین و خانواده های ایشان و دوم، عمل به مهارت های زندگی صحیح در زندگی زناشویی که ضامن سلامت خانواده و رشد آن ها می باشد. کفویت تحصیلی اگر چه جزئی از ملزومات انتخاب همسر به شمار می آید اما اگر زوجین بتوانند مهارت های همسرداری که مهمترین آن، رشد دادن یکدیگر در زندگی مشترک هست می توانند دست به دست هم پله های معنویت و ترقی را بالا روند و به سعادت دنیوی و اخروی دست پیدا کنند. /829/ی۷۰۲/س

حجت الاسلام محمدمهدی مرادی، پژوهشگر حوزه علمیه قم

منابع